Ο Νάρκισσος, που αγάπησε τον εαυτό του
εκφράσει την αγάπη της, την περιγέλασε και την ταπείνωσε.
 |
| Το λουλούδι |
Ώσπου αδυνάτισε τόσο πολύ, που έγειρε στο χορτάρι και ξεψύχησε. Στο σημείο εκείνο φύτρωσε το λουλούδι νάρκισσος, γνωστό και ως μανουσάκι, για να θυμίζει σε όλους τον πόνο του ανικανοποίητου έρωτα.
 |
| Nicolas-Rene-JollainΥάκινθος ο θάνατος και η μετατροπή του σε λουλούδι - 1769 |
Ο Υάκινθος, που παράβγαινε του Απόλλωνα
Μια μέρα αγωνίζονταν στη ρίψη του δίσκου. Ο Απόλλωνας ξεχάστηκε, έβαλε όλη τη θεϊκή του δύναμη και ο βαρύς, μπρούντζινος δίσκος εκτοξεύτηκε πολύ ψηλά στον ουρανό. Έτρεξε ξοπίσω του ο Υάκινθος για να τον πιάσει μόλις θα έπεφτε και να αποδείξει στον φίλο του ότι κι εκείνος ήταν αρκετά δυνατός και επιδέξιος.
 |
| Το λουλούδι |
Μια άλλη εκδοχή του μύθου λέει ότι ο Ζέφυρος, θεός του ομώνυμου ανέμου, ζήλευε τόσο τη φιλία του Υάκινθου με τον Απόλλωνα, που φύσηξε και έστρεψε το δίσκο ίσια καταπάνω στο κεφάλι του άτυχου νέου. Είναι και η ζήλια στο παιχνίδι της αγάπης...
 |
| Αφροδίτη και Άδωνις |
Η Ανεμώνη, που κάποτε ήταν ο αγαπημένος μιας θεάς
Όμως η νιότη δε λογαριάζει κίνδυνο και μια μέρα που η θεά έλειπε και τα λαγωνικά του έβγαλαν ίχνη αγριογούρουνου, ο Άδωνις ξέχασε τις ορμήνιες της και το πήρε στο κατόπι. Εξαγριωμένο από το φόβο του, το θηρίο τού κατάφερε μια γερή λαβω-ματιά και το παλικάρι έχασε πολύ αίμα και πέθανε. Πολλά μερόνυχτα αναζητούσε το σώμα του η Αφροδίτη. Τα ρούχα της κουρελιάστηκαν καθώς διέσχιζε τα πυκνά δάση, τις απάτητες χαράδρες, τα απόκρημνα φαράγγια.
 |
| Το λουλούδι |
 |
| Αφροδίτη και Άδωνις |
κείμενο :Εύη Τσιτιρίδου
 |
| ο θάνατος του Υάκινθου του Giambattista_Tiepolo |
Ο Υάκινθος ήταν, σύμφωνα με τους πλείστους των μυθογράφων, ένας νεαρός από τις Αμύκλες (πόλη της Λακωνίας κοντά στη Σπάρτη) που έτυχε να αγαπήσουν, για το κάλλος του, δύο θεοί: Απόλλων και Ζέφυρος.
Τόσο ο ένας όσο και άλλος προσπάθησαν να τον γοητεύσουν με τα μέσα που ο καθένας τους διέθετε, ο Απόλλων με τη μουσική και ο Ζέφυρος με τη δύναμη και το μένος του· ο όμορφος νέος προτίμησε, φυσικά, να γίνει σύντροφος του Απόλλωνα, αλλά το πλήρωσε με τη ζωή του. Μια μέρα που ο Μουσηγέτης και ο Υάκινθος αθλούνταν, ο Ζέφυρος βρήκε ευκαιρία και φύσηξε υπερβολικά δυνατά, τόσο που κατάφερε να χτυπήσει βίαια τον Υάκινθο με τον δίσκο που είχε πετάξει ο Απόλλωνας, και να τον θανατώσει.
Ο βαρύς μπρούντζινος δίσκος, που η ορμή του ανέμου έστειλε στο κεφάλι του άτυχου νέου, προκάλεσε το μοιραίο και όταν ο θεός έτρεξε για να τον βοηθήσει ήταν ήδη πολύ αργά. Ο Απόλλων θύμωσε πολύ με τον Ζέφυρο, που ήταν η αιτία να χάσει τον Υάκινθο, και αποφάσισε ‒θεός ήταν!‒ να τον κρατήσει για πάντα κοντά του και να μην τον αφήσει να περάσει στο σκοτεινό βασίλειο του Κάτω Κόσμου.
Αφού με τα ίδια του τα χέρια άνοιξε τάφο για να τον θάψει, φρόντισε να φυτρώσει στο σημείο εκείνο ένα λουλούδι, που ως τότε δεν υπήρχε, και το ονόμασε υάκινθο. Από τον Διοσκουρίδη μαθαίνουμε ότι ο υάκινθος ονομάζεται ελικωνιάς και ότι οι Ρωμαίοι τον ονόμαζαν βάκκουμ ή ουακκίνιουμ (βιβλ. Δ62). Στα χρόνια του πίστευαν ότι είχε την ιδιότητα να καθυστερεί την ενηλικίωση αν έτριβαν μ’ αυτόν τους νέους.
Ο Πλίνιος λέει πως υάκινθος ήταν το άνθος που χρησιμοποιούσαν οι έμποροι για να κρατήσουν τους νεαρούς δούλους στην εφηβεία, ενώ στον ομηρικό ύμνο της Δήμητρας διαβάζουμε ότι ένα από τα άνθη που συλλέγει η Περσεφόνη με τις νεαρές φίλες της στο Νύσιον πεδίον είναι και ο υάκινθος: δρέποντας ρόδα, κρόκους κι άνθη κι όμορφους μενεξέδες / στον τρυφερό λειμώνα, σπαθόχορτα και υάκινθους.
Προς τιμήν του Υάκινθου οι αρχαίοι Έλληνες θέσπισαν τα «Υακίνθεια». Γιορτή που συμβολίζει τον θάνατο και την αναγέννηση της φύσης και του ανθρώπου. Η τέλεση των «Υακίνθειων» γινόταν στα τέλη της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού.
Σύμφωνα με τον Παυσανία, οι εορτασμοί ήταν τόσο σημαντικοί που, σε καιρό πολέμου, διαπραγματεύονταν ανακωχή για να μπορέσουν να τιμήσουν τον Υάκινθο και να υμνήσουν τον θάνατο και τη ζωή. Ο δε Ξενοφών γράφει ότι οι Σπαρτιάτες διέκοπταν ακόμα και τις εκστρατείες τους ώστε να μπορούν να παρευρίσκονται στα Υακίνθεια.
 |
| Peter Paul Rubens,ο θάνατος του Υάκινθου 1636 |
Τα Υακίνθεια ελάμβαναν χώρα γύρω από το ιερό του Απόλλωνα στις Αμύκλες και ήταν, κατά πάσα πιθανότητα, ενταγμένα στους εορτασμούς του Αμυκλαίου Απόλλωνος, οι οποίοι διαρκούσαν καθ’ όλη τη διάρκεια του μηνός Υακινθίου που αντιστοιχούσε στον αττικό μήνα Εκατομβαιώνα (Μάιος-Ιούνιος) και είχε πάρει το όνομά του από τα Εκατόμβαια, εορτή που γινόταν, επίσης, προς τιμήν του Απόλλωνα, κατά τη διάρκεια της οποίας θυσιάζονταν εκατόμβαι, δηλαδή 100 βόδια.
Τα Υακίνθεια ήταν εορτή τριήμερος: η πρώτη ημέρα ήταν αφιερωμένη στον θάνατο του Υακίνθου και ήταν πένθιμη, δίχως άσματα και παιάνες, οι δε θυσίες και σπονδές ήταν προορισμένες για να τιμηθεί η μνήμη των νεκρών.
Οι δύο επόμενες ημέρες, όμως, ήταν αφιερωμένες στον Απόλλωνα, και οι εορτασμοί διεξάγονταν σε ατμόσφαιρα ιδιαίτερα χαρούμενη. Συμμετείχαν και οι ελεύθεροι και οι είλωτες (σκλάβοι) καθώς επίσης και οι ξένοι. Η πάνδημος αυτή συμμετοχή ομολογεί για τη σπουδαιότητα της εορτής. Ιδιαίτερα χαροποιός ήταν η δεύτερη μέρα όπου οι νέοι έπαιζαν κιθάρα και αυλό ή τραγουδούσαν, ενώ άλλοι συμμετείχαν σε ιπποδρομίες. Θυσιάζονταν πολλά ζώα ενώ στις υπαίθριες εορταστικές συνάξεις οι πολίτες προσκαλούσαν φίλους και συγγενείς.
Πρέπει επίσης να πούμε ότι προσέφεραν στον Απόλλωνα έναν πέπλο υφασμένο από παρθένες, όπως εκείνον που προσέφεραν στην Αθηνά κατά τη διάρκεια των Παναθηναίων. Ο Ευριπίδης στην Ελένη του αναφέρεται στα Υακίνθεια λέγοντας: «…(Στα χαρούμενα νυχτερινά πανηγύρια) του Υάκινθου,/ που κάποτε ο Απόλλων πάνω στο αγώνισμα με δίσκο/ τον σκότωσε χωρίς να το θέλει / κι από τότε γιορτές στη Λακωνία/ με θυσίες βοδιών εκείνη την ημέρα».
Το όνομα Υάκινθος είναι, κατά τους ειδικούς, προελληνικό και αν λάβει κανείς υπόψη ότι ο Απόλλων υπήρχε ως θεός πριν από την έλευση των Δωριέων, εύκολα μπορεί να καταλάβει ότι πρόκειται για κλασικό συμβολισμό του θανάτου και της ανανέωσης της φύσης, όπως ακριβώς και ο μύθος του Άδωνη.
Υπάρχει επίσης και η άποψη ότι ο Υάκινθος ήταν προελληνικός θεός που έδωσε τη θέση του στον Απόλλωνα καθότι υπάρχει η επίκληση Υακίνθειος Απόλλων.
Κείμενο: Μαρία Γυπαράκη
