Γιατί το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης είναι «λοξό» ως προς τον περίβολό του;

Γιατί το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης είναι «λοξό» ως προς τον περίβολό του; Αυτό ίσως προδίδει το έτος κατασκευής του;

ΣΧΕΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝΑ ΕΠΙ ΤΟΥ ΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ «ΡΑΝ»

Από ειδική επιστημονική μελέτη αρχαιοαστρονομίας ειδικών επιστημόνων διαβάζουμε : Με τον όρο Προσανατολισμός ενός μνημείου ορίζεται η απόλυτη θέση και η διεύθυνσή του στο χώρο, δηλαδή η διαδικασία εκείνη με την οποία είναι δυνατόν ένα μνημείο να τοποθετηθεί στο χώρο σε συγκεκριμένη διεύθυνση (αζιμούθιο) ως προς μια βασική διεύθυνση αναφοράς.

 Η επιστήμη η οποία ασχολείται με την ερμηνεία του προσανατολισμού των μνημείων είναι η αρχαιοαστρονομία, που θεωρείται το σημείο συνάντησης της αστρονομίας με την αρχαιολογία. Η έρευνα σχετικά με τον αστρονομικό προσανατολισμό μνημείων, από διάφορους πολιτισμούς, θεμελιώθηκε από τον Heinrich Nissen (1906) και τον Sir Norman Lockyer (1894).

Για την πλειοψηφία των μνημείων – ναών που έχουν διερευνηθεί έχει αποδειχτεί ότι η διεύθυνση του προσανατολισμού τους δεν είναι τυχαία. Αντίθετα είναι
συγκεκριμένη και συνήθως συνδέεται με την ημερομηνία εορτής του μνημείου (Θεότητας ή Αγίου) που είναι αφιερωμένο.

 Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος του κατάλληλου φωτισμού που επιτυγχάνεται σε συγκεκριμένο σημείο του μνημείου – ναού την συγκεκριμένη ημέρα (Ποταμιάνος, 2000). Οι μελέτες που έχουν προηγηθεί τον 19ο και τον 20ο αιώνα και αφορούν στην διερεύνηση του προσανατολισμού, προϊστορικών μνημείων, μνημείων της κλασσικής αρχαιότητας, ή βυζαντινών μνημείων, έγιναν με απλές τοπομετρικές μεθόδους, χρησιμοποιώντας απλά όργανα μέτρησης όπως η τοπογραφική πυξίδα, το ακόντιο και το κλισίμετρο χειρός για τον προσδιορισμό του ορίζοντα του μνημείου, όπου αυτό, σε ελάχιστες περιπτώσεις, κρινόταν απαραίτητο.

Ο βασικός άξονας του μνημείου ή άλλες ειδικές διευθύνσεις δεν προσδιορίζονταν γεωμετρικά – αναλυτικά αλλά εμπειρικά και με τα όποια σφάλματα τα παραπάνω όργανα και οι μέθοδοι εμπεριέχουν.
Η σύγχρονη γεωδαιτική μεθοδολογία που εφαρμόζεται για τη μελέτη του προσανατολισμού μνημείων έχει σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις προγενέστερες που εφαρμόζονταν και περιλαμβάνει μια σειρά από γεωμετρικές κυρίως διαδικασίες, οι οποίες υλοποιούνται χρησιμοποιώντας σύγχρονα γεωδαιτικά όργανα και μεθόδους μέτρησης και επεξεργασίας.

Σχετικό παράδειγμα θέσης του ηλίου εν σχέση με το μνημείο στην Αμφίπολη στο χειμερινό ηλιοστάσιο.

Έτσι με πρόχειρη μελέτη προκύπτει ότι ο προσανατολισμός του ταφικού μνημείου είναι τέτοιος ώστε ο ήλιος να εισχωρεί μέσα βαθιά στο μνημείο κατά το χειμερινή ηλιοστάσιο στις 21 Δεκεμβρίου. Τότε είναι στο χαμηλότερο ύψος ο ήλιος ώστε να «εισβάλει» στο τούνελ του τάφου και μάλιστα με μεγάλη φωτεινότητα αφού ο τέλειος προσανατολισμός επιτυγχάνεται ώρα 12:45 το μεσημέρι.

Χαρακτηριστική θέση μεγάλων ναών στην αρχαιότητα σε σχέση με τον βορά 

Μια άλλη ανάγνωση μας υποχρεώνει να διαπιστώσουμε ότι το ταφικό μνημείο έχει προσανατολισμό  ο οποίος «βλέπει» συνεχώς τον αρχαιολογικό χώρο του λόφου της Αμφίπολης, εκεί που βρίσκονται τα ερείπια των τεσσάρων βασιλικών παλαιοχριστιανικού τύπου. Εκεί στον αρχαιολογικό χώρο, υφίσταται το μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο να έχουν χτιστεί τέσσερις μεγάλες εκκλησίες παλαιοχριστιανικές τόσο κοντά που πραγματικά δημιουργείται αδιαχώρητο.

Εντυπωσιακό είναι επίσης ότι η ίδια ομάδα επιστημόνων προσδιόρισε με μεγάλη ακρίβεια και το έτος κτισίματος των ναών που μελέτησε.

Προφανώς, εδώ όπως και σε πολλές περιπτώσεις, υπήρχε τεράστιος αρχαίος ναός, σύμβολο τη πόλης και πάνω σε αυτόν, με τα υλικά αυτού χτίστηκαν οι χριστιανικοί ναοί. Εκεί ήταν προσανατολισμένο το ταφικό μνημείο.




ΠΗΓΕΣ

SYMPOSIUM-NEW TECHNOLOGIES IN SERVICE μTO OUR KNOWLEDGE OF ANTIQUITY
 The contribution of a modern geodetic methodology in the investigation of  the astronomical orientation of monuments and in their dating

GEORGE PANTAZIS,Assistant Professor, School of Rural and Surveying Engineering, Laboratory of General Geodesy, National Technical University of Athens. Hellas

EVANGELIA LAMBROU, Assistant Professor, School of Rural and Surveying Engineering, Laboratory of General Geodesy, National Technical University of Athens. Hellas


ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΑΠΟ

http://thesecretrealtruth.blogspot.com/
http://amphipolis.gr/